“Frysk op skoalle is in minskerjocht”
Sis Tsiis is in boargeraksjegroep dy’t kampanje fiert foar goed ûnderwiis yn de Fryske taal.
“Frisian at school is a human right”
Sis Tsiis is an advocacy group that campaigns for good education in the
Frisian language.
Boargerclaim ûnderwiis Frysk wol mooglik
Yspeert Advocaten hat besjoen wat de mooglikheden binne foar in minderheidsrjochteclaim ûnder it Hânfêst foar minderheidstalen.
It hânfêst is gjin nasjonale wet, allinnich in oantrunen dêrta. Dêrom kinne (nasjonale) boargers gjin rjochtsaak fiere tsjin har nasjonale oerheid, mei berop op it Hânfêst.
It rjocht op relevant, lykweardich ûnderwiis yn de minderheidstaal, as ûnderdiel fan it rjocht eigen identiteit, is in minskerjocht.
Nei de mooglikheid fan in minderheidsrjochteclaim op grûn fan minskerjochten – ynstee fan taalbeskerming – streekrjocht by it Europeeske Hof foar de Rjochten fan de Minske, is net (sasear) sjoen.
Dat is wiswol mooglik, hawwe minskerjochtejuristen Sis Tsiis yn 2017 ferteld. Wilens hat it Hof baanbrekkende minderheidssaken behannele.
Wy moatte dus fierder!
Rechtszaak kan Fries onderwijs helpen
Sis Tsiis wer yn de oanfal
Ja, tefolle súkses kin in stroffelstien wêze. In triomfsfear krige de oerhân. Flaggeswaaierij waard de trend. En nettsjinsteande de byfal út alle hoeken fan de Fryske mienskip wei—net allinne fan Fryskpraters!—kaam der hielendal gjin goed ûnderwiis yn de Fryske taal foar alle Fryske skoalbern. Lês fierder: Sis Tsiis wer yn de oanfal
De missy fan Sis Tsiis
Goed Frysk ûnderwiis foar alle bern yn Fryslân
De memmetaal spilet in ûnskatbere rol yn de ûntjouwing fan de persoanlike en kulturele identiteit. Bern dy’t solide ferankere binne yn har eigen taal hawwe faak in djipper begryp fan harsels, har plak yn de maatskippij en har ‘sosjaal kapitaal’. Hja hawwe earder in positive ynderlike attitude, binne better oanpast oan ’e maatskippij, binne better by steat har goed te ferhâlden ta oaren en binne yn it algemien tefredener mei harsels en hawwe mear betrouwen yn ’e wrâld, likegoed as yn har eigen identiteit.
In bern dat syn eigen taal ek formeel leart kin in positiver selsbyld ûntwikkelje en erkenning en wurdearring kweekje foar de eigen komôf. Syn woarteling yn syn eigen kultuer, dêr’t de eigen taal in essinsjeel part fan útmakket, en syn witten by in kultuer te hearren, troch de memmetaal brûke te kinnen, kin de oergang nei nije omkriten makliker meitsje. In goede behearsking fan de memmetaal helpt it bern om de bannen mei syn famylje better yn stân te hâlden en fersterket syn yntegraasje yn de widere mienskip.
Taal, en dan benammen memmetaal, is de basis fan immen syn positive selsbyld en selsûnderfining en, as sadanich, de basis fan it sosjale libben. Om dizze redenen is ûnderwiis yn de eigen taal in minskerjocht. De Feriene Naasjes hawwe it fûnemintele rjocht op ûnderwiis yn de eigen taal fêstlein yn 1951. Dêrnei is it rjocht op ûnderwiis yn de eigen taal oernommen yn allerhanne ynternasjonale ferdraggen en oerienkomsten, lykas it Europeesk Hânfêst foar Regionale of Minderheidstalen.
Ek it ûnderwiis yn de Fryske taal is in minskerjocht. Alle bern yn de provinsje Fryslân hawwe rjocht op goed ûnderwiis yn it Frysk. Sis Tsiis stribbet nei it ferwerklikjen fan dat fûnemintele rjocht.
Sis Tsiis’s mission
Good education of the Frisian language for every child in Friesland
The mother tongue plays an invaluable role in the development of personal, social and cultural identity. Children who are anchored firmly in their first language often display a deeper understanding of themselves, their place within society, and their ‘social capital’. They are more likely to have a positive state of mind, to be well-adjusted to society, able to relate well to others, to be generally more satisfied with themselves, and to have confidence in the world, as well as in their own identity.
A child who learns his own language also formally is able to develop a positive self-image and to gain recognition and appreciation of its culture and origins. His growing in his own culture, of which the language is an essential component, and, his knowledge to belong to a culture by being able to use the mother tongue, facilitates the transition to a new environment. A good language proficiency in his own language helps a child to maintain closer ties with his family, and enhances his integration in the wider community.
Language, and above all the mother tongue, is the basis of a person’s positive self-concep and self-perception, and, this way, the basis of social life. For these reasons, education in the mother tongue is a human right. The United Nations enshrined the fundamental right to education in one’s own language in 1951. Thereafter the right to education in the mother tongue is adopted by various international conventions and agreements, like the European Charter for Regional and Minority Languages.
Education in the Frisian language is a human right as well. Every child in the province of Fryslân has the right to receive good education in Frisian. Sis Tsiis strives to realise that fundamental right.
Sis Tsiis 